Nu duidelijk is dat Nederland te veel stikstof uitstoot, en het Programma Aanpak Stikstof (PAS) niet langer is toegestaan, moet er een oplossing komen voor dit ‘stikstofprobleem’. De adviescommissie onder leiding van Johan Remkes noemt mogelijke maatregelen met ook stevige impact voor de veehouderij.

Stikstof is een gas. 78% van onze lucht bestaat uit stikstof. Dit stikstof (N?) zit er van nature in en is niet-reactief. Maar die stikstof is geen probleem. De stikstof die wel een probleem vormt, is reactief stikstof dat vooral wordt uitgestoten door toedoen van de mens. Deze stikstof gaat een verbinding aan met andere stoffen, zoals zuurstof en waterstof. Hierbij ontstaan stikstofoxiden (NO, NO?, NOx) en ammoniak (NH?).

Stikstofoxiden ontstaan bij verbranding van fossiele brandstoffen in de industrie, verkeer, bouwwerkzaamheden en huishoudens. Ammoniak is afkomstig uit de landbouw en komt vrij uit mest uit de veehouderij. De hoeveelheid reactief stikstof op aarde is afgelopen eeuw verdubbeld, aldus hoogleraar Jan Willem Erisman in een video van de universiteit van Nederland.

Stikstofuitstoot
Nederland is kampioen stikstofuitstoot. We stoten veel reactief stikstof uit dat een groot probleem oplevert voor de natuur. Dat Nederland nu 'op slot zit' komt door een uitspraak van de Raad van State in mei 2019. De Raad, de hoogste bestuursrechter van Nederland, oordeelde dat het Programma Aanpak Stikstof (PAS) van de rijksoverheid niet deugt. In de PAS werkt de Nederlandse overheid aan het terugdringen van de stikstofuitstoot. Dit stikstofbeleid voldoet echter niet aan de Europese Habitatrichtlijn. Hierin staat dat de biodiversiteit van beschermde natuurgebieden niet verder achteruit mag gaan. Nederland stoot teveel stikstof uit en dat is een ramp voor de natuur.

Biodiversiteit
Stikstof verrijkt de bodem. Dat heeft tot gevolg dat planten die weinig stikstof nodig hebben overwoekerd worden door planten die juist goed groeien door stikstof. Bijzondere planten verdwijnen zo: de biodiversiteit neemt af waardoor ook insecten en andere dieren onder druk staan.

De uitstoot van stikstof heeft meer effecten. Zo zorgt de stikstofuitstoot ook dat de waterkwaliteit wordt aangetast. De uitstoot van stikstof(mon)oxiden (NO) van vrachtverkeer zorgen voor voor meer fijnstof. En lachgas (N?O) is een broeikasgas dat ook de ozonlaag kan aantasten.

Maatregelen
Om de natuurkwaliteit te behouden zal de stikstofuitstoot omlaag moeten. Hoe dat moet gebeuren, staat in het rapport 'Niet alles kan' dat de adviescommisise onder leiding van oud-minister Johan Remkes (VVD) heeft uitgebracht. Minder natuurgebieden is geen optie volgens Remkes. De stikstofuitstoot omlaag brengen kan het snelst met maatregelen in landbouw en verkeer. De veestapel zal moeten inkrimpen en de maximumsnelheid moet omlaag.