Plastic zwerfafval neemt jaarlijks toe en is schadelijk voor het milieu. De overheid wil wegwerpplastic verminderen. En meer plastic inzamelen en recyclen. Daarom gelden regels voor producten van wegwerpplastic.

Let op: per 1 juli 2023 gelden nieuwe regels voor het gebruik van plastic. Lees wat dit betekent voor consumenten en ondernemers. ga naar
https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/afval/vraag-en-antwoord/zijn-plastic-wegwerpbekers-en--bakjes-verboden

Wegwerpplastic is schadelijk voor het milieu
De hoeveelheid wegwerpplastic in het milieu neemt jaarlijks toe. Ook in Nederland gooien we elke dag 19 miljoen bekers en voedselverpakkingen die plastic bevatten weg na eenmalig gebruik. Dit is onnodig veel afval, ook op straat en in de bosjes. Dat veroorzaakt een groot milieuprobleem. In plastic zitten namelijk vaak giftige stoffen, die de natuur niet kan afbreken. Veel dieren eten per ongeluk de plastic resten en worden hier ziek van.

De overheid stimuleert daarom met de nieuwe regelgeving het gebruik van herbruikbare bekers en bakjes. En als we bekers en bakjes opnieuw gebruiken, gaan we óók beter met onze grondstoffen om.

Maatregelen plastic zwerfafval
De belangrijkste maatregelen om plastic zwerfafval te voorkomen, zijn:

Verbod op de verkoop van bepaalde plastic wegwerpproducten
Het gaat om plastic bordjes, bestek, roerstaafjes, rietjes, wattenstaafjes en ballonstokjes. Het verbod geldt ook voor drank- en voedselverpakkingen van zogenoemd geëxpandeerd en geëxtrudeerd polystyreen (EPS en XPS). Dit is een soort piepschuim waar bijvoorbeeld drinkbekers en hamburgerbakjes van worden gemaakt. Dit materiaal is zo licht, dat het makkelijk wegwaait. Ook geldt het verbod voor producten van oxo-degradeerbaar plastic. Bijvoorbeeld tasjes en flesjes. Door deze plasticsoort komen microplastics in het milieu. Het verbod geldt sinds 3 juli 2021. Wattenstaafjes en rietjes die aan de norm voor medisch hulpmiddel voldoen, mogen nog wel worden verkocht.
Statiegeld van € 0,15 op kleine plastic flesjes tot 1 liter en blikjes voor dranken
Ook moeten producenten minimaal 90% van alle plastic drinkflessen tot 3 liter inzamelen voor recycling. Deze regels gelden sinds 1 juli 2021. Op grotere flessen zit al langer statiegeld. Op blikjes water, frisdrank, bier en andere zwak-alcoholhoudende drank zit sinds 1 januari 2023 statiegeld.
Logo verplicht op bepaalde plastic producten
Op het logo staat dat er plastic in het product zit. En dat het product daardoor schadelijk is voor de natuur. Het gaat om vochtige doekjes, tampons, maandverband, tabaksproducten en drinkbekers die plastic bevatten. Dit logo is sinds 3 juli 2021 verplicht.
Vissers moeten minimaal 23% van het afval van vistuig inzamelen
Dit percentage wordt elk jaar hoger. Een kwart van het plastic in zee komt namelijk van vistuig. Deze regel geldt sinds 1 januari 2022.
Producenten van plastic producten die veel in het zwerfafval voorkomen, betalen de kosten voor het opruimen van (zwerf)afval
Dit geldt onder andere voor verpakkingen, drinkbekers, lichte plastic tassen, vochtige doekjes, tabaksproducten (met filters) en ballonnen. Producenten moeten consumenten ook informatie geven over hoe zij zwerfafval kunnen voorkomen. Deze regels gelden vanaf 1 januari 2023.
Extra kosten voor het gebruik van plastic wergwerpbekers en -bakjes voor dranken en maaltijden voor onderweg
Vanaf 1 juli 2023 betalen klanten van afhaallocaties, bezorglocaties en supermarkten voor wegwerpbekers en -bakjes die plastic bevatten. Voor dranken en maaltijden die ter plekke worden bereid, kunnen klanten ook kiezen voor het gebruik van een herbruikbaar alternatief. Zo kunnen ze op de ene locatie bijvoorbeeld zelf een beker of bakje meenemen. En op de andere locatie gebruikmaken van retourneerbare bekers of bakjes waar borg voor wordt betaald. Vanaf 1 januari 2024 zijn voor consumptie op locatie wegwerpbekers en -bakjes die plastic bevatten geheel verboden. Dat geldt bijvoorbeeld voor horeca, evenementen, kantoren, instellingen, verenigingen en sportclubs.
Maatregelen die vanaf 2024 en later ingaan:

Herbruikbaar servies verplicht voor eten en drinken ter plaatse
Als je vanaf 1 januari 2024 in hotels, cafés of restaurants iets drinkt of eet, krijg je geen wegwerpbekers of -bakjes met plastic erin. Herbruikbaar servies is de standaard. Ook bijvoorbeeld kantoren, bedrijfskantines, scholen, sportclubs, verenigingen, gesloten evenementen en attractieparken stappen op 1 januari 2024 over op herbruikbare bekers en bakjes.
Doppen moeten vastzitten aan plastic flessen en drankverpakkingen
Zo worden ze automatisch ingeleverd voor recycling en komen ze niet in het zwerfafval. Dit is vanaf 3 juli 2024 verplicht.
PET-flessen moeten vanaf 2025 voor minstens 25% uit gerecycled plastic bestaan
In 2030 moet dit minstens 30% zijn.
De overheid gaat consumenten meer informatie geven over herbruikbare alternatieven voor wegwerpplastic
Consumenten kunnen op de website van Milieu Centraal al informatie vinden over hoe je zwerfafval voorkomt en hoe je plastic scheidt.
Meer informatie over wegwerpplastic voor bedrijven:

Plastic rietjes, borden en ander wegwerpplastic verboden
Nieuwe regels voor plastic wegwerpbekers en -bakjes
Check wat u moet regelen met de regelhulp wegwerpplastic van IenW.nl
Bekijk hier de factsheets met de regels voor verschillende sectoren, zoals supermarkten, kantoren en evenementen.
Meer informatie over de regels voor wegwerpbekers en -bakjes zijn te vinden op minderwegwerpplastic.nl.
Europese SUP-richtlijn om wegwerpplastics te verminderen
De regels voor wegwerpplastic staan in het

Besluit kunststofproducten voor eenmalig gebruik;
De ministeriële regeling kunststofproducten voor eenmalig gebruik;
Besluit verpakkingen.
De overheid neemt deze maatregelen over uit de Europese Single-use plastic richtlijn (SUP-richtlijn). In deze richtlijn van de Europese Unie staan maatregelen om plastic afval in het milieu te verminderen. De richtlijn gaat over de 10 plastic producten die het meest worden gevonden op de Europese stranden. Bijvoorbeeld plastic bekers, bakjes en flesjes. Plastic zwerfafval is een internationaal milieuprobleem.

Documenten
Poster Nieuwe wetgeving voor wegwerpplastics
Deze poster geeft de nieuwe maatregelen weer die helpen om plastic vervuiling en plastic soep tegen te gaan. Het gaat daarbij ...

Brochure | 08-02-2021

Maatregelen om gebruik van plastic wegwerpbekers en -voedselverpakkingen te verminderen
Het document bevat een tijdlijn voor de maatregelen voor vermindering van het gebruik van plastic wegwerpbekers en ...

Rapport | 29-03-2022