Wil je de omslag naar kringlooplandbouw kunnen maken, dan zijn er andere verdienmodellen nodig. Boeren moeten een eerlijker prijs krijgen voor producten. Maar wil dat slagen, dan moet dat wel in Europees verband worden opgepakt.

Omdat de huidige landbouw tegen ecologische en maatschappelijke grenzen aanloopt, moet er een omslag gemaakt worden naar kringlooplandbouw. Dat is lastig, omdat de huidige landbouwpraktijk nog ver af staat van kringlooplandbouw. Bovendien zijn er zorgen over de financiële haalbaarheid. Minister Carola Schouten heeft daarom in mei een Taskforce Verdienvermogen ingesteld die onder leiding van Hester Maij onderzocht wat er nodig is om kringlooplandbouw vorm te geven. Hoe kunnen boeren hun verdienvermogen behouden binnen een systeem van kringlooplandbouw?

Eerlijker prijs
Op maandag 7 oktober presenteerde de Taskforce het eindrapport 'Goed boeren kunnen boeren niet alleen'. Dat rapport maakt duidelijk dat de omslag naar kringlooplandbouw niet kan slagen door steeds dezelfde producten te produceren en deze tegen steeds lagere prijzen te verkopen. Kringlooplandbouw is alleen haalbaar wanneer boeren een eerlijker prijs krijgen voor hun producten.

Boeren moeten meer macht krijgen tegenover verwerkende bedrijven en supermarkten. En het door hen geproduceerd moet fors duurder worden. Negatieve effecten van de huidige landbouw zoals de uitstoot van broeikasgassen of emissie van schadelijke stoffen zou je in de prijs van producten door moeten rekenen. En boeren moeten beloond worden voor positieve effecten van duurzame productie. Ook van consumenten zal het een omslag in denken vragen.

Internationale afspraken
Lastig is dat Nederland daarbij is dat Nederland een open economie is. Een groot deel van de landbouwproducten gaat de grens over, en veel Nederlands voedsel komt uit het buitenland. Wil je een andere prijsstelling invoeren, dan moet Nederland internationale - vooral Europese - afspraken maken. De open markt binnen de EU lijkt eerder een belemmering voor de overgang naar kringlooplandbouw. Er zijn op dit moment weinig landen die politiek de kringlooplandbouw ondersteunen.

Wat op korte termijn wel mogelijk is, is het inzetten van subsidies voor boeren die overgaan op kringlooplandbouw. Je kunt Europese subsidies daarvoor reserveren. Het rapport noemt een aantal randvoorwaarden voor de omslag naar kringlooplandbouw. Die omslag reikt verder dan de landbouw zelf. Wilt die transitie slagen, dan betekent het dat ook de rest van de economie circulair wordt. En wil je een eerlijker beprijzing, dan moet je inzicht hebben in milieueffecten. Kringloopprestaties moeten meetbaar worden. Daarvoor moeten alle partijen, van boer tot importeur en supermarkt, meetbare gegevens aanleveren.