De positie van het dier in onze maatschappij verandert. Inbreuken op dierenwelzijn worden steeds minder geaccepteerd. We bewegen naar een nieuw verbond tussen mensen en dieren.

Dat stelt de RDA in het rapport 'De Staat van het Dier' dat op 29 september 2019 is verschenen.

Meer aandacht en zorg voor dieren
Uit een publieksenquête die in opdracht van de RDA is uitgevoerd, blijkt dat mensen dieren een goed leven gunnen en volgens velen hebben dieren, omdat ze een eigen waarde hebben, daar ook een moreel recht op. Eigenaren hebben daarbij steeds meer over voor hun dieren. Ook is de wettelijke bescherming van veel dieren verbeterd. De toegenomen maatschappelijk aandacht voor dierenwelzijn en de toegenomen (technische) mogelijkheden maken dat we steeds hogere eisen gaan stellen aan dierhouders en houderijsystemen, signaleert de RDA. Tegelijkertijd zijn er nog een aantal taaie kwesties die om een oplossing vragen.

Kringlooplandbouw
De veehouderij kampt nog met een aantal hardnekkige welzijnsproblemen, waaronder lichamelijke ingrepen zoals staarten couperen, krappe hokken, verveling veroorzaakt door een prikkelarme leefomgeving, sterfte van jonge dieren en transport over lange afstanden. De verschuiving naar een kringlooplandbouw kan volgens de RDA worden aangegrepen voor innovaties, waarbij het welzijn en de gezondheid van dieren centraal staan.

Vriendjes en speelkameraadjes
Gezelschapsdieren zijn voor veel Nederlanders van onschatbare waarde als vriendjes en speelkameraadjes, soms zelfs bijna als kinderen of levenspartner. In veel gevallen is deze nauwe band positief voor de gezondheid en het welzijn van de dieren. Maar de vermenselijking van dieren brengt voor mensen en dieren ook risico’s met zich mee, gaat ten koste van de eigenheid van dieren en leidt soms tot modegrillen die dieronwaardig zijn. Ingrepen bij dieren, bedrijfsmatig fokken, erfelijke gebreken bij rasdieren en het fokken op extreme uiterlijke kenmerken hebben volgens de RDA blijvende aandacht nodig.

Zorgplicht versus afblijfplicht
In Nederland is een discussie aan de gang over hoe we in ons land met wilde dieren omgaan. Daarbij staan de zorgplicht voor gehouden dieren en de ‘afblijfplicht’ voor dieren in de natuur soms op gespannen voet. De RDA constateert dat we nieuwe kaders voor natuurbescherming nodig hebben die aangeven wanneer de bescherming van populaties en ecosystemen moet worden aangevuld met de bescherming van individuele dieren.

Belangrijk in dat verband is ook de discussie over dieren die plagen veroorzaken. Niet zelden vervullen deze dierpopulaties een cruciale rol in het ecosysteem, denk aan insecten die voedsel zijn voor vogels en sommige zoogdieren die essentieel zijn voor de reproductie van planten. Als dieren die overlast geven, dan toch bestreden moeten worden, is het volgens de RDA belangrijk om dat met zo min mogelijk ongerief voor de dieren te doen.

Beweging
Elke vier jaar zal de RDA de publieksenquête naar de Staat van het Dier herhalen, zodat de trends zichtbaar worden in de plek van het dier in de Nederlandse samenleving. De RDA vindt dat we een beweging moeten maken naar het accepteren en respecteren van de eigenheid van dieren, met hun soorteigen gedragsrepertoire en behoeften. Vanuit dat perspectief moeten we kritisch kijken naar onze huidige systemen en praktijken: waar staan die verbeteringen in dierenwelzijn- en gezondheid in de weg? Onder welke condities mogen we dieren doden? Wanneer mogen we het genetisch materiaal van dieren veranderen met moderne DNA-technologie?