Kan het openbaar groen in onze steden een functie hebben in de voedselvoorziening door er fruit of noten uit te oogsten? En wat betekent dat voor het groenbeheer? Of het onderhoud? Het onderzoeksproject ‘Vruchtgebruik’ laat zien dat er veel mogelijk is.

In het onderzoeksproject ‘Vruchtgebruik’ werken twee lectoraten van Van Hall Larenstein samen met gemeenten, de Stichting IJsselboomgaarden en Vereniging Stadswerk. Centrale vraag is in dat project is of het openbaar groen een functie kan hebben in de voedselvoorziening van steden. Of meer concreter: Is het mogelijk uit het stedelijk openbaar groen meer fruit en noten te oogsten.

In veel gemeenten staan al wel bomen die noten of vruchten produceren. In Culemborg bijvoorbeeld zijn er 2755 hoogstamfruitbomen, zo is te lezen in het artikel 'Het vruchtgebruik van openbaar groen'. Robbert-Jan van der Linden, student VHL rekende voor zijn afstudeerproject uit wat die bomen zouden kunnen opleveren. Zijn idee was om met fruitbomen een lineair park langs het spoor te maken. Dat ontwerp levert een flinke bijdrage in het vullen van de gemeentelijke fruitmand, zo blijkt uit het artikel.

Meer mogelijkheden
Ook andere studenten verdiepten zich in mogelijkheden. Farhana Rasheed documenteerde en fotografeerde de beheeraspecten van fruit in de openbare ruimte. Onder het motto 'Adopteer een singel' wijst Leslie Thoen in zijn ontwerp ruimtes aan waar fruitkan worden aangeplant en door bewoners uit nabije buurten geadopteerd kan worden. En Emmelie van Ommen maakt een plan voor een fruitpad, waarlangs diverse soorten fruit voor algemeen gebruik te vinden zijn.

Uit het artikel blijkt dat er naast de aanplant van appels, peren, kersen en noten nog wel meer mogelijkheden zijn. Zo zou je ook gele kornoelje aan kunnen planten. Die vruchten worden in het oosten van Europa gewaardeerd om hun smakelijkheid. En je zou ook tamme kastanjes kunnen aanplanten.

Langetermijnvisie

Bij alle plannen ontstaan ook vragen. Want wie zorgt er voor het onderhoud? Heeft degene die voor het fruit zorgt als beloning meer recht op de oogst van het fruit? Wat betekent dit dan voor de openbaarheid van het groen? Komen waarden van het openbaar groen niet onder druk te staan als bijvoorbeeld biodiversiteit?

Het onderzoeksteam constateert dat veel gemeenten wel grond en budget beschikbaar stellen voor de aanplant van fruit en noten, maar dat een visie over het beheer vaak ontbreekt. Het is belangrijk dat er duidelijkheid is over de toekomst van een plek, dat er een stabiele vrijwilligersgroep is en dat je moet zorgen voor voldoende kennis. Het team roept gemeenten dan ook op een langetermijnvisie op openbaar groen en duurzame voedselsystemen te ontwikkelen