Sinds de ruilverkaveling gaat het steeds slechter met de kneu. Het is een vogel van het open landschap: hij komt vooral voor op de heide en in agrarisch gebied. Hoewel het slechter gaat met de kneu, laat recent onderzoek zien dat er lichtpuntjes zijn: coniferenkwekerijen. Deze kwekerijen blijken verrassend rijk aan vogels te zijn.
De kneu (Linaria cannabia) behoort tot de vinken. Kneus zijn voornamelijk zaadeters, zelfs de jongen krijgen maar weinig dierlijk eten. Op vogelakkers zijn in de winter vaak grote groepen kneuen, maar in het broedseizoen lijken ze verdwenen te zijn. In het broedseizoen blijven kneuen steeds als een paartje samen. De mannetjes onderscheiden zich in die periode door een rode borst en een rood voorhoofd. Terwijl het vrouwtje nestmateriaal verzamelt, blijft het mannetje steeds bij haar en vliegen ze samen naar de nestplaats. Vroeg in het seizoen vliegen ze bij verstoring alle kanten op. In de tijd dat er gebroed wordt, of als er jongen zijn, zingt het mannetje in de buurt van het nest. Bij verstoring komt het vrouwtje tevoorschijn en vliegen ze knutterend samen weg.

Kneu vrouwtje - Yuriy Balagula - iStock
Bron foto: Yuriy Balagula, iStock (iStock)
Coniferenkwekerijen als refugium
Er is een grote verscheidenheid aan coniferenkwekerijen. De coniferen worden als jonge struikjes geplant, waarna intensief beheer wordt toegepast om te zorgen dat de struikjes niet overwoekerd worden door grassen en struiken. Als de coniferen groter worden, wordt het beheer minder intensief. Daarna, wanneer de struiken gerooid worden, komt er licht op de bodem en gaan allerlei kruiden groeien. Een welkome afwisseling in het landschap van grootschalig landbouwgebied met maïs en aardappelen. Openheid in een coniferenplantage is wel belangrijk voor kneuen, die je nauwelijks aantreft in jonge, gesloten bossen. Je vindt ze daarentegen wel in heidenvelden, die een stuk opener zijn. In grootschalige landbouwgebiedenzie je ze minder, waarschijnlijk omdat ze baat hebben bij een kruidlaag.

Jan Kolsters deed onderzoek naar kempische kneuen in coniferenkwekerijen, waaruit bleek dat kneuen vaak foerageren op de kwekerij zelf, maar soms ook verder weg. Door de kruidlaag in coniferenkwekerijen zijn die zeer geschikt voor kneuen. Daarnaast worden coniferenkwekerijen bij droogte vaak beregend, vanwege de compacte wortelkluiten in de kwekerijen. Deze beregening zorgt voor voldoende water voor kneuen in droge tijden, zodat er flinke plassen met water zijn.

Het lijkt er dus op dat kwekerijen gelegen in open gebied heel geschikt zijn voor kneuen. Wanneer de kwekerijen rondom het bos zouden liggen, zouden er waarschijnlijk minder kneuen zijn. In nieuwe aanplant van den, spar of lariks in bossen, worden namelijk nauwelijks kneuen waargenomen. De openheid van het landschap is dus van groot belang. Daarnaast bieden de kwekerijen voldoende broedgelegenheid en voedsel zodat de kneu de kwekerij nauwelijks hoeft te verlaten.

Andere vogels en zoogdieren
De coniferenkwekerijen blijken niet alleen een geschikte plek voor de kneu. De kwekerijen waren behoorlijk rijk aan vogels en zoogdieren. Vinken, merels en zanglijsters zijn op bijna iedere kwekerij aangetroffen, maar ook heggemussen, zwartkoppen, grasmussen en tuinfluiters. Daarnaast zijn akkervogels als gele kwikstaart, patrijs en veldleeuwerik op ongeveer 30% van de kwekerijen aangetroffen. Zelfs heidevogels zoals de witte kwikstaart en de boomleeuwerik werden waargenomen en bewoners van kleinschalige landschappen zoals de geelgors en roodborsttapuit. Onder de doortrekkende vogels kwam de beflijster langs. Misschien dat de rust, veilige slaapplaats en goed voedsel op de coniferenkwekerijen goede omstandigheden vormen voor deze vogel. Tijdens de voorjaarstrek zijn ook tapuiten en het paapje gezien. Zelfs een velduil en een ortolaan kwamen langs.

Wat betreft de zoogdieren: er was een opvallend groot aantal hazen en konijnen en ook reeën hielden zich overdag schuil tussen de coniferen.

zie & lees meer op
https://groenkennisnet.nl/nieuwsitem/zijn-coniferenkwekerijen-een-toevluchtsoord-voor-kneuen