Het Wereld Natuur Fonds (WWF) en het VN-milieuprogramma (UNEP) concluderen in een nieuw rapport dat toenemende conflicten tussen mensen en wilde dieren een grote bedreiging zijn voor natuurbescherming, voor mensen en hun levensonderhoud, en voor duurzame ontwikkeling.

De auteurs van het rapport roepen overheden, bedrijven en de internationale gemeenschap op om het thema de aandacht te geven die het behoeft en dringend actie te ondernemen. Zij pleiten ervoor dat het onderwerp mens-dierconflict expliciet opgenomen wordt in het hernieuwde raamwerk van het Verdrag voor Biodiversiteit (CBD).

Een wereldwijd probleem

Mens-dierconflicten zijn situaties waarbij mensen en dieren met elkaar in contact komen en waarbij onenigheid ontstaat. Het leidt er vaak toe dat mensen dieren doden uit zelfverdediging, als vergelding of om te voorkomen dat het nog een keer gebeurt. Conflicten tussen mensen en wilde dieren zijn overal. Van de beroemde zwervende olifanten in China die boerderijen plunderen voor voedsel en water, tot een krokodil in Burundi die mensen doodt tot een wolf die schapen pakt in Nederland. Dit soort confrontaties tussen mensen en wilde dieren vormt voor een aantal beschermde diersoorten één van de belangrijkste bedreigingen voor hun voortbestaan.

Mens-dierconflicten ondermijnen duurzame ontwikkeling

Volgens het rapport zijn conflicten tussen mensen en wilde dieren en natuur net zo goed een ontwikkelings- en humanitaire kwestie als een zorg voor natuurbeschermers; er is geen ander thema in natuurbehoud dat zo sterk verbonden is aan de doelen voor duurzame ontwikkeling (Sustainable Development Goals) van de Verenigde Naties - en toch wordt het nog steeds over het hoofd gezien door beleidsmakers. Terwijl het niet adequaat aanpakken van dit probleem het behalen van de Sustainable Development Goals kan ondermijnen.

De aanzienlijke last die wilde dieren kunnen zijn en de verantwoordelijkheid die de mensheid heeft voor het behoud van bedreigde diersoorten, komt vaak terecht bij gemeenschappen die het toch al moeilijk hebben, met name in ontwikkelingslanden die vaak rijk zijn aan biodiversiteit. Rampzalige gevolgen zoals letsel en overlijden en het verlies van eigendommen en middelen van bestaan, ??zetten hun vaak toch al broze veerkracht onder druk, wat leidt tot financiële onzekerheid en een slechte lichamelijke en geestelijke gezondheid.

Geïntegreerde aanpak nodig

Het is onmogelijk om conflicten tussen mensen en wilde dieren volledig uit te bannen. Maar met een goed geplande, geïntegreerde aanpak van conflictbeheersing kunnen ze afnemen en kan een vorm ontstaan waarin mens en dier vreedzaam naast elkaar leven. Om daar te komen is het noodzakelijk om samen met lokale gemeenschappen te werken aan preventie, mitigatie, responsprotocols, onderzoek en monitoring, die allemaal steunen op krachtig beleid vanuit de overheid.

Een voorbeeld hiervan is te zien in KAZA, het Kavango-Zambezi grensoverschrijdend natuurgebied in zuidelijk Afrika. Een geïntegreerde benadering van conflictbeheersing leidde daar tot een vermindering met 95 procent van het aantal stuks vee dat door leeuwen werd gedood. Het gevolg was dat in 2016 geen enkele leeuw meer uit vergelding werd gedood, terwijl dat er in 2012 en 2013 nog minstens 17 waren. Hierdoor konden de voorheen bedreigde leeuwenpopulaties zich herstellen.