De betrokkenheid van burgers bij natuur is groot. Er zijn misschien wel duizenden burgerinitiatieven in het groen. Maar burgers hebben soms wat anders voor ogen dan overheden en natuurorganisaties.

Bij burgerintiatieven in het groen gaat het om groepen burgers die zelf het initiatief nemen, activiteiten ontplooien en doelen formuleren rondom natuur en landschap. Het kan bij die initiatieven gaan om zaken zoals het aanplanten van groen in de eigen straat, wilgen knotten, actie voeren tegen een weg door het natuurgebied, weidevogelbeheer of natuureducatie. Het gaat vaak om kleinschalige initiatieven, vaak in de eigen woonomgeving, schrijft Thomas Matthijssen in vakblad Natuur Bos Landschap. Matthijssen promoveerde in november 2018 aan de Wageningen Universiteit met zijn onderzoek naar groene burgerinitiatieven. In het artikel 'Burgerinitiatieven in het groen' beschrijft hij zijn bevindingen.

Machtsrelatie
Overheden en en natuurorganisaties doen regelmatig een beroep op burgers en maken dankbaar gebruik van de vele burgerintiatieven in het groen. Daarvan zijn er in Nederland honderden, misschien wel duizenden, aldus Matthijssen. Maar die organisaties gaan er te vaak vanuit dat de burgers bestaand beleid uitvoeren en de beleidslijnen invullen. Matthijssen vindt dat niet realistisch: Burgersintiatieven zijn vooral gedreven door wat burgers zelf belangrijk vinden. Soms hebben burgers wat anders voor ogen dan wat overheden of natuurorganisaties willen. Soms ontstaan burgerinitiatieven zelfs uit verzet, bijvoorbeeld wanneer er plannen zijn voor aanleg van nieuwe infrastructuur of het kappen van bomen. De machtsrelatie tussen groepen burgers, overheden, natuurorganisaties en andere partijen is daarom vaak complex.

Kansen
Maar de actieve rol van burgers in de groene ruimte biedt wel kansen voor overheden en natuurorganisaties. Door burgers te ondersteunen, stimuleren ze betrokkenheid van burgers. Bovendien kunnen ze zo ook hun eigen doelen halen. Het omgaan met bugerinitiatieven vraagt daarom van die organisaties wel een open blik. Overheden en organisaties moeten niet selectief zijn in de keuze voor samenwerking met een burgerintiatief. Ook kritische groepen vervullen een democratische rol in het natuurbeheer. Het buitensluiten van deze groepen kan zich wreken in de vorm van protest, schrijft Mathijssen.

Samenwerking
Toch is de praktijk soms lastig. Soms werken burgers mee. Een andere keer werken burgers en belanghebbende organisaties langs elkaar heen of staan ze lijnrecht tegenover elkaar. Matthijssen vindt dat belanghebbende organisaties burgers serieus moeten nemen. Ze moeten open staan voor andere ideeën en zich betrouwbaar tonen, ook in het nakomen afspraken. Andersom moeten burgers zich er ook van bewust zijn dat ze door het politieke karakter van hun initiatieven in aanraking komen met overheden, natuurorganisaties en andere partijen. Voor al deze partijen betekent samenwerking dat ze soms een iets andere weg moeten inslaan dan ze voor ogen hadden.