Kun je in de akkerbouw zonder kunstmest? Jan Feersma Hoekstra vindt van wel. Op een praktische kennisbijeenkomst van kenniscoöperatie Niscoo maakt hij duidelijk waarom.


Op maandagavond 11 februari organiseerde kenniscoöperatie Niscoo in Heerenveen een praktische kennisbijeenkomst met als thema Akkerbouw zonder Kunstmest. Jan Feersma Hoekstra, directeur van Agriton, betoogde voor 120 belangstellenden waarom je in de akkerbouw zonder kunstmest zou moeten werken. Wat betekent dat voor de bedrijfsvoering? Voor de opbrengsten? Of voor de bodem? Centrale vraag tijdens de bijeenkomst was of het kan: akkerbouw zonder kunstmest. Kan het op alle grondsoorten? En kan het met de huidige bouwplannen?

CO?-uitstoot
In de bijna twee uur durende videoregistratie van de bijeenkomst gaat Feersma Hoekstra uitvoerig in op de werking van meststoffen: stikstof, fosfaat en kali. Hoe worden ze in de bodem vastgehouden? Hoe werken de kringlopen? Hij betoogt tijdens de lezing dat de traditionele gangbare landbouw die gebaseerd is op kunstmest, niet vol te houden is. Niet alleen omdat er druk is vanuit de maatschappij, miliuebeweging of politiek, maar ook omdat de productie van kunstmeststoffen een forse bijdrage leven aan de CO?-uitstoot. De CO?-uitstoot van 1 kilo kalkammonsalpeter (KAS) is vergelijkbaar met die van de verbranding van 1 liter diesel. Met invoering van een CO?-belasting zul je het merken in de prijs van kunstmest, zo betoogt hij.

Organische mest
Een essentieel verschil tussen kunstmest en organische mest is dat in het laatste veel koolstof zit. Koolstof is een brandstof en functioneert als het voedsel voor het bodemleven. Denk aan bacteriën, schimmels, bodemfauna. Dat bodemleven vervult een belangrijke rol bij de teelt van gewassen. Het vergroot het worteloppervlakte, leeft in symbiose met planten. Feersma Hoekstra vindt dat op analyserapporten van bodemonderzoeken of bij de kenmerken van meststoffen een nieuwe parameter toegevoegd zou moeten worden: 'bodemvoedende waarde'. Die eigenschap moet helpen het bodemleven te versterken.

Aan de hand van resultaten van experimenten maakt hij duidelijk dat je met organische mest veel kunt bereiken. Zo kun je door toevoeging van organische stof in de vorm van compost of bokashi goede opbrengsten halen bij halvering van de stikstofgift. Die organische stof zorgt ervoor dat het mineraalvasthoudend vermogen van de bodem verbetert.

Mogelijkheden
Aan het slot van zijn betoog gaat hij in op de centrale vraag: kunnen we zonder kunstmest? Dat kan best, zegt hij. De biologische landbouw bewijst dat en ook in proeven blijkt dat het kan. De opbrengsten zijn misschien wat lager, het kost denkwerk en het vraagt wat investering, maar het kan. Op zandgronden zal het mogelijk wat lastiger zijn, erkent hij, maar hij ziet mogelijkheden voor akkerbouwers om in samenwerking met melkveehouders in een systeem als een gemengd bedrijf samen te werken.

ga voor video naar
https://www.groenkennisnet.nl/nl/groenkennisnet/show/Akkerbouw-zonder-kunstmest.htm