DEN HAAG (AFN) - Het ministerie van Financiën en De Nederlandsche Bank hebben tussen 2006 en eind 2012 niet tijdig en niet effectief gereageerd op de steeds grotere problemen bij SNS Reaal. Dat is de harde conclusie van een onderzoek naar de nationalisatie van SNS Reaal en de jaren die eraan voorafgingen.

Minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën nationaliseerde SNS op 1 februari vorig jaar voor 3,7 miljard euro. De bank was anders failliet gegaan en dat zou de stabiliteit van de Nederlandse financiële sector in gevaar hebben gebracht, zei Dijsselbloem nu bijna een jaar geleden. In maart stelde hij een evaluatiecommissie in, bestaande uit het voormalig Raad van State-lid Rein Jan Hoekstra en aan oud-hoogleraar en oud-ABP-directeur Jean Frijns.

Die oordelen donderdag dat de nationalisatie van SNS inderdaad onvermijdelijk was geworden. Maar dat was onder meer zo doordat er in de jaren ervoor veel mis was gegaan.

Te laag niveau

DNB had volgens de commissie in 2006 nooit toestemming moeten geven voor de overname door SNS van de risicovolle en omvangrijke vastgoedportefeuille Bouwfonds van ABN Amro. DNB heeft dit zelf overigens vorig jaar ook al toegegeven. Het besluit viel binnen DNB op een te laag niveau en te veel werd vertrouwd op informatie van SNS.

Maar er ging veel meer fout. DNB had in de periode tussen 2006 en 2009 überhaupt te weinig oog voor de risico's van de op uitbreiding en overnames gerichte strategie van SNS Reaal. ,,Bij SNS Reaal is sprake geweest van een klassieke bankcrisis waarbij het vertillen aan een beperkt deel van de activiteiten leidt tot uitholling van het hele bedrijf'', schrijven Hoekstra en Frijns.

Interne problemen

Toen de bank/verzekeraar snel na het uitbreken van de kredietcrisis in het najaar van 2008 bij de Staat aanklopte voor steun, werd er in de periode erna niet op gelet dat SNS de interne problemen daadwerkelijk ging oplossen. Van 'schoon schip maken' was geen sprake. De commissie rekent dit vooral de minister van Financiën (eerst Wouter Bos, daarna Jan Kees de Jager) aan.

De redding van SNS door verkoop van delen was vanaf 2009 nog mogelijk geweest, stellen de onderzoekers, maar Financiën en DNB hebben de kansen laten lopen. Financiën nam te laat de regie in het oplossen van de ellende bij SNS, pas in de tweede helft van 2012. Te laat ook werd er met Brussel gesproken over mogelijke oplossingen. Al met al was er daardoor begin 2013 nog maar één optie over: nationalisatie.