Welke micro-organismen zitten er in de bodem? Op die vraag was het tot nu toe bijna onmogelijk een antwoord te geven. Maar met de PFLA-aanpak kun je inzicht krijgen in de samenstelling van het bodemleven. Telers zouden zo door gerichte maatregelen kunnen sturen op het bodemleven om ook de plantweerbaarheid te versterken.

Een gezond en rijk bodemleven is belangrijk omdat het helpt organische stof om te zetten in nutriënten, omdat het zorgt voor een betere bodemstructuur en omdat een plant weerbaarder wordt tegen ziekten. Natasja Poot, productmanager bodemgezondheid bij Eurofins, legt in een artikel in vakblad Onder Glas uit hoe het bodemleven bij kan dragen aan ziektewering.

Zo concurreren veel micro-organismen met de ziekteverwekkers om ruimte, gaan micro-organismen ziekteverwekkers te lijf of produceren ze antibiotica. Ook kunnen ze zorgen dat het afweermechanisme van een plant op scherp wordt gezet. Maar ook andere factoren spelen een rol, zoals de aanwezigheid van nutriënten, pH, EC (zoutgehalte), hoeveelheid organische stof of het watergehalte.

Analysetechniek
Dat het bodemleven een rol speelt in de weerbaarheid tegen ziekten en plagen is al lang bekend. Maar tot nu toe was het lastig er grip op te krijgen omdat het moeilijk is vast te stellen welke micro-organismen precies aanwezig zijn in de bodem. Je kunt daarvoor een bodemvoedselwebanalyse uitvoeren: je kleurt de verschillende aanwezige bacteriën en schimmels en telt ze onder een microscoop. Het geeft echter geen inzicht in welke soorten aanwezig zijn en ook is dit een dure methode.

Een nieuwe analysetechniek op basis van vetzuren lijkt een goed alternatief. Elk micro-organisme heeft een unieke samenstelling van fosofolipidevetzuren (phospholipid-derived fatty acids, PLFA) in de celmembraan. Door die PLFA's te analyseren, krijg je inzicht in de aanwezigheid van levende organismen. Deze techniek, die gebruik maakt van een gaschromatograaf, is nu ook voor de praktijk beschikbaar.

Praktijkproeven
In het artikel zegt Poot dat ze nu een analyse kunnen maken van verschillende relevantie micro-organismen: schimmels, mycorhizas', diverse bacteriën en actinomyceten. Maar de techniek kent wel zijn beperkingen. Zo kun je verschillende Pseudomonas-soorten niet onderscheiden en lukt het niet Trichoderma harzianum - een schimmel die ziekteverwekkende schimmals kan aanpakken - te onderscheiden van andere schimmels.

De PLFA-methode biedt wel perspectief voor telers. Er worden nu praktijkproeven uitgevoerd om te analyseren wat de relatie is tussen chemische, fysische en biologische kenmerken van de bodem in verhouding tot kwaliteit, opbrengst en weerbaarheid van het gewas. De PLFA-methode wordt gebruikt om biologische kenmerken in kaart te brengen. Zo kun je inzicht krijgen in het effect van de toevoeging van biostimulanten of nuttige organismen. Die praktijkproeven moeten een set van streefwaarden opleveren voor het bodemleven per gewas en per substraat.