Het klimaatvraagstuk en daarmee samenhangende energietransitie zal zorgen voor ingrijpende veranderingen in de samenleving. Daarom moet je bij plannen samenwerken met inwoners. Uit 32 cases zijn lessen getrokken over hoe je dat moet doen.

Het klimaatvraagstuk maakt intensieve samenwerking noodzakelijk tussen overheden, bedrijven, kennisinstellingen en inwoners. En die samenwerking is niet tijdelijk van karakter maar zal structureel van aard zijn als je kijkt naar ambities op korte en lange termijn. Gemeenten, waterschappen en provincies zullen initiatieven moeten nemen voor samenwerking. Het artikel 'Alleen ga je sneller, samen kom je verder' in Water Governance beschrijft hoe je die samenwerking het best kunt aanpakken.

Draagvlak
De samenwerking met inwoners is vanwege meerdere overwegingen belangrijk. Je kunt denken aan het dichten van de kloof tussen politiek en samenleving of vergroting van het draagvlak. Voor de energietransitie zijn met name dat draagvlak en het verbeteren van de kwaliteit van de besluitvorming van belang.

Want het draagvlak voor klimaatmaatregelen is niet vanzelfsprekend. Daarom moet je maatregelen niet over de hoofden van mensen heen nemen, maar hen er bij betrekken. Maar bewoners erbij betrekken gaat niet vanzelf. Veel inwoners houden zich maar beperkt bezig met lokale thema’s en lokale politiek. Ze zijn niet iedere dag bezig met de energietransitie. Toch raakt het hen omdat veel vraagstukken juist op wijkniveau spelen, denk aan het aardgasvrij maken van wijken of aanpassingen in het afwateringssysteem.

Lessen
Omdat die samenwerking lastig is, moeten overheden leren met inwoners samen te werken. Dat begint met ervaringen en inzichten. In het kader van Democratie in Actie zijn 32 casussen met professionals, vrijwilligers en andere initiatiefnemers besproken. Daaruit zijn een vijftal lessen getrokken.
?Je moet inwoners betrekken bij zaken die er toe doen. Mensen willen invloed hebben op onderwerpen die hen direct raken, die impact hebben. Daarom moet je ze betrekken bij concrete zaken
?Stel inwoners in staat om gelijkwaardig mee te doen. Omdat inwoners geen professionals zijn, moet je zoveel mogelijk aansluiten bij de leefwereld van inwoners. Gebruik daarom begrijpelijke taal
?Betrek niet alleen individuen, maar ook groepen. Het is belagnrijk aandacht te hebben voor het maatschappelijk weefsel in een wijk, dorp of stad.
?Denk na over het participatieproces. In welke fase van het beleid worden inwoners gevraagd mee te denken? Wie vraagt de inwoners. En wat is de rol van overheid en politie in het proces.
?Voorlichtingsmanagement. Je zult duidelijk moeten zijn over de keuze ruimte die er is, en over de consequenties van verschillende keuzes zoals kostenplaatjes. En je moet naar de deelnemers duidelijk maken welke keuzes uiteindelijk gemaakt zijn, en waarom.