Gewasbeschermingsmiddelen worden op grote schaal aangetroffen in drinkwaterbronnen, zo blijkt uit recent onderzoek van KWR. Zowel in oppervlaktewater als in grondwater zijn er normoverschrijdingen, ook van nieuwe middelen.

Hoewel de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) in 2016 rapporteerde dat in 99,9% van de metingen het drinkwater voldoet aan aan de gestelde drinkwaternormen voor de stoffen die op dat moment bekend waren, staat de kwaliteit van drinkwater onder druk. Onderzoekers van KWR (Watercycle Research Institute) schrijven dat dit komt door verontreinigingen als gevolg van menselijke activiteiten, zoals het gebruik van meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen, historische bodemverontreinigingen en nieuwe stoffen.

Gewasbeschermingsmiddelen
In de periode 2015-2018 voerden zij een onderzoek uit naar het voorkomen van gewasbeschermingsmiddelen en hun afbraakproducten in drinkwaterbronnen. In 2017 waren ruim 850 middelen toegestaan op de Nederlandse markt, waaronder een aantal middelen die dienen als alternatief voor inmiddels uitgesloten middelen. De onderzoekers keken naar het voorkomen van oude middelen, nieuwe middelen en hun afbraakproducten in grondwaterbronnen en oppervlaktewaterbronnen.

Uit het rapport Gewasbeschermingsmiddelen en hun afbraakproducten in Nederlandse drinkwaterbronnen blijkt dat de middelen op grote schaal worden aangetroffen in drinkwaterbronnen. Zo werd in de periode 2010-2014 bij alle innamepunten en voorraadbekkens minimaal één keer sporen van verschillende gewasbeschermingsmiddelen aangetroffen. Bij 75% van die locaties ging het tevens om één of meer normoverschrijdingen.

Grondwater
Binnen een eenmalige meetronde voor 24 nieuwe gewasbeschermingsmiddelen in oppervlaktewater in het voorjaar van 2016 zijn ook middelen in normoverschrijdende concentraties aangetroffen. Dit was het geval bij onder andere de insecticide thiamethoxam (een neonicotinoide) en het fungicide fluopyram.

Ook in het grondwater worden middelen gevonden. In 70 van de 99 ondiepe (freatische) grondwaterwinningen werden sporen van gewasbeschermingsmiddelen gevonden. Daarbij ging het in 15% van de gevallen om één of meer normoverschrijdingen. Bij diepe grondwaterwinningen werden minder sporen van middelen gevonden. Toch konden de onderzoekers in 20% van de gevallen sporen van middelen vinden, soms boven de norm.

Beleid
De onderzoekers schrijven dat Nederlandse grond- en oppervlaktewaterbronnen kwetsbaar zijn voor verontreiniging. Ze vinden daarom dat in regionaal en landelijk beleid het drinkwaterbelang sterker moet worden geborgd. Beschikbare gegevens uit onderzoek moeten bijvoorbeeld beter worden benut bij de toelating van gewasbeschermingsmiddelen. Omdat de gewasbeschermingsmiddelenmarkt doorlopend verandert, stellen de onderzoekers dat het ook nodig is om regelmatig de inspanningen voor een goede drinkwaterkwaliteit tegen het licht te houden, wil je de drinkwaterbronnen langdurig veilig stellen.