Mensen zijn direct afhankelijk van land voor de productie van voedsel en het verkrijgen van zoet water. Echter is er een sterke relatie tussen de manier waarop wij wereldwijd land gebruiken en de toenemende klimaatverandering, droogte en verwoestijning. Als wij onze manier van landgebruik niet drastisch aanpassen, kan dat verstrekkende gevolgen hebben voor het klimaat, de biodiversiteit en de voedselzekerheid.

Dat concluderen de wetenschappers van het IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change) in een nieuw rapport over klimaatverandering en landgebruik. Voor de totstandkoming van dit rapport heeft het IPCC verschillende disciplines gecombineerd.

Landdegradatie en klimaatverandering
Op de wereld wordt ongeveer 70 procent van het beschikbare (ijsvrije) land gebruikt door mensen. Een belangrijk en groeiend aandeel hierin is het gebruiken van land als landbouwgrond. Land kan een ‘sink’ (opslagplek) voor broeikasgassen zijn wanneer bijvoorbeeld de bossen op het land CO? op slaan. Echter hebben veel vormen van menselijk landgebruik het tegenovergestelde resultaat: uitstoot van broeikasgassen.

Het voortdurend omzetten van land tot landbouwgrond en klimaatverandering versterken elkaar, zo stellen de wetenschappers. Het in zeer hoge mate omzetten van onder andere bosrijk land tot landbouwgrond heeft grote gevolgen voor de biodiversiteit en het bosoppervlak. Het leidt tot uitputting en uitdroging van de grond, verwoestijning en opwarming van het klimaat. Gevolgen van klimaatverandering zijn juist ook extreem weer, droogte en landdegradatie. Dit voert de druk weer op om additioneel land in gebruik te nemen als landbouwgrond.

Voedselzekerheid
Om klimaatverandering en de gerelateerde verdroging en verwoestijning tegen te gaan, moeten er ingrijpende stappen ondernomen worden om het land op een duurzamere manier te gebruiken. Gebrek aan effectieve maatregelen om landdegradatie tegen te gaan, zal leiden tot verhoogde uitstoot van broeikasgassen en het verlagen van de zogenoemde koolstof ‘sinks’. Hierdoor zullen wij het doel om de opwarming van de aarde te beperken tot 1.5 tot 2 graden niet behalen, zo benadrukken de wetenschappers.

Voedselproductie is een belangrijk aandeel van ons landgebruik. Onze manier van landgebruik en onze voedselsystemen zullen efficiënter moeten, willen wij de klimaatdoelen halen en de druk op bossen en land verminderen. Wij zullen met oplossingen moeten komen die zowel voedselproductie bevorderen, als de uitstoot van broeikasgassen en verdroging van de bodem tegengaan. Dat kan bijvoorbeeld door ons dieet aan te passen. Ook is het belangrijk dat wij het verlies van voedsel en voedselverspilling tegengaan. Anders dreigt er al vanaf 2050 een voedseltekort, zo concludeert het IPCC.